امکان سنجی محصول
مطالعات امکان سنجی محصول چیست؟ پیش نیاز ضروری برای ایجاد یک کسب و کار، امکان سنجی محصول می باشد. بنابراین هر فردی باید قبل از شروع یک پروژه و یا کسب کار، ابتدا به امکان سنجی محصول از جنبه های مختلف مالی، بازار، فنی و … بپردازد تا تمامی جوانب برای او آشکار شود. به واسطه طرح توجیهی و یا امکان سنجی محصول، سرمایه گذاران می توانند متوجه شوند که آیا طرح پیشنهاد شده می تواند ایده مناسبی برای شروع یک کسب و کار باشد یا خیر. برای دریافت اطلاعات تکمیلی پیرامون امکان سنجی محصول تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
چرا باید از مطالعات امکانسنجی استفاده کنیم؟
مطالعات امکان سنجی، به فرآیندd گفته می شود که قبل از شروع کسب و کار به منظور تعیین مشکلات و همینطور مزایای اجرای طرح انجام می شود.
پس از مطالعات امکان سنجی، تمامی شرایط و هزینه ها بررسی می شود و میزان موفقیت و شکست یک پروژه از این طریق مشخص می گردد. در واقع با ارائه مطالعات امکان سنجی محصول، سرمایه گذاران راحت تر می توانند در مورد سرمایه گذاری تصمیم گیری کنند.
تمامی کسب و کارهای موفق پیش از اقدام در جهت شروع کسب و کار و یا سرمایه گذاری جدید، مطالعات امکان سنجی محوصل را انجام می دهند تا در صورت تصمیم بر سرمایه گذاری، از مشخصات محصول، ظرفیت تولید و میزان سرمایه گذاری مطلع گردند.
- به واسطه امکان سنجی محصول، کارفرما می تواند از هدف خود برای شروع کسب و کار و میزان سرمایه مورد نیاز برای آن مطلع شود.
- اغلب کارفرمایان سرمایه کافی برای راه اندازی و توسعه کسب و کار خود را ندارند و می توانند به واسطه طرح امکان سنجی از بانک ها و سرمایه گذاران تسهیلات دریافت کنند.
- به کمک مطالعات امکان سنجی، سرمایه گذاران می توانند در صورتی که از ایده کسب و کار استقبال نکردند و برایشان توجیه اقتصادی نداشت، بدون هدر رفتن زمان و هزینه، به سراغ ایده های دیگر بروند.
گام های اجرایی مطالعات امکان سنجی محصول
مطالعات امکان سنجی محصول نیازمند پشت سرگذاشتن چندین مرحله است که در ادامه به آن ها اشاره کرده ایم:
1.فرآیند کنترل و شناخت مسائل
اولین مرحله، فرآیند کنترل و شناخت مسائل است که به منظور تجزیه و تحلیل مقدماتی محصول مورد بررسی در طرح توجیهی انجام می شود.
2.شناسایی اهداف، فرصت ها و تهدید ها
مرحله دوم مرتبط با مشخص کردن محدوده پروژه است به طوری که سرمایه گذاران باید جنبه های مختلف کسب و کار جدید را مورد بررسی قرار دهند و فرصت ها و تهدیدهایی که در آن وجود دارد را شناسایی نمایند.
3.شرح موقعیت ها
در مرحله سوم از امکان سنجی محصول، باید ایده طرح توجیهی محصول مورد نظر با دیگر محصولات بررسی گردد. این مرحله کمک بسیاری برای توجیه پذیر بودن و یا نبودن پروژه خواهد کرد و می توان به واسطه آن نیز از نیازهای مشتریان محصول مطلع شد.
4.برآورد درآمد ها
از مهم ترین قسمت های امکان سنجی محصول، بررسی شرایط بازار و اطلاع از میزان بازدهی سرمایه در طرح توجیهی مورد نظر است. در این قسمت باید به فاکتورهای مهمی شامل بازار هدف، میزان خرید بازار هدف، شناخت سهم بازار و میزان فروش و تبلیغات توجه شود.
5.برآورد هزینه ها
از دیگر عامل های توجیه پذیر بودن اجرای یک پروژه، میزان هزینه های مالی است. در این مرحله باید هزینه های مرتبط با اجرای ایده، تامین مالی خارجی یا داخل سازمان، سود واقعی حاصل از اجرای پروژه و … محاسبه و برآورد گردد.
6.شناسایی سود
نقطه امید بخش بودن و یا نامید کننده بودن طرح توجیهی تولید محصول در این مرحله مشخص خواهد شد و باید میزان سود حاصل در ماه های ابتدایی و چندین ماه پس از آغاز پروژه برآورد شود.
7.تجزیه و تحلیل داده های پروژه
تجزیه و تحلیل داده های پروژه به معنای شناسایی خطرات موجود در مسیر پروژه، تغییرات احتمالی که ممکن است در بازار ایجاد شود، شرایط اقتصادی کشور و … است.
انواع مطالعات امکان سنجی محصول
در امکان سنجی محصول باید به عملی بودن پروژه در جنبه های مختلف پرداخته شود. به همین دلیل در ادامه به انواع مطالعات امکان سنجی محصول پرداخته ایم:
امکان سنجی فنی
منظور از امکان سنجی فنی محصول، بررسی منایع فنی موجود در سازمان است که در نهایت باید به سوال، آیا فناوری موجود برای اجرای پروژه وجود دارد یا خیر پاسخ داده شود. در این زمینه تمامی مباحث مرتبط با نحوه تامین مواد اولیه، دانش فنی مورد نیاز، روش تولید و … به طور کامل بررسی می گردد.
امکان سنجی یا تحقیقات بازار
برای اینکه پروژه به درآمد برسد باید محصول مورد بررسی در طرح توجیهی پس از تولید در بازار مورد استقبال قرار بگیرد. بنابراین نیاز است قبل از تولید و ورود محصول به بازار، میزان عرضه و تقاضا در بازار داخلی و خارجی تخمین زده شود و به عبارتی سهم بازار احتمالی محصول تحلیل گردد.
اینکار نیازمند شرح صنعت مربوطه، مشخص شدن میزان رقابت و شناسایی مشتریان بالقوه محصول است که باید به کمک آن ها در آمد فروش پروژه تخمین زده شود. بنابراین باید به سوالاتی شامل موارد زیر پاسخ داده شود.
- آیا تقاضای برای محصول مورد بررسی در طرح توجیهی وجود دارد؟
- آیا مشتریان می توانند محصول مورد نظر را خریداری کنند؟
- آیا محصول مورد بررسی پاسخگوی نیاز بازار هست؟
- آیا از نیاز بازار اطلاع داریم؟
- بازر هدف محصول چیست؟
- آیا محصول از ویژگی رقابت پذیری برخوردار است؟
- مزایای رقابتی محصول در بازار هدف چیست و تا چه اندازه پایدار است؟
- واکنش رقبا به محصول تولید شده چیست؟
امکان سنجی اقتصادی
در امکان سنجی اقتصادی به بررسی میزان هزینه و منفعت حاصل از انجام فعالیت پرداخته می شود. در واقع پیش از اجرای پروژه میزان سود آن تخمین زده می شود. در این مرحله باید به سوالاتی شامل موارد زیر پاسخ داده شود:
- آیا تخمین میزان سود و فروش واقع بینانه انجام شده است؟
- آیا هزینه های محصول دارای توجیه اقتصادی است و درآمد فروش محصول هزینه ها را پوشش خواهد داد؟
- تامین منابع مالی از چه طریقی انجام خواهد شد؟
- بازدهی پروژه چند درصد است؟
- ریسک های پروژه و هزینه های لازم برای آن ها چیست؟
امکانسنجی قانونی
منظور از امکان سنجی قانونی یعنی آیا کسب و کار مورد نظر دارای تناقض با قانون هست یا خیر.
سایر مطالعات امکان سنجی
علاوه بر مطالب گفته شده، در اغلب طرح های توجیهی مطالعات امکان سنجی مدیریتی و محیط زیستی نیز انجام می شود. همینطور زمان بندی برای آغاز پروژه و ارائه محصول به بازار نیز حائز اهمیت است.