ارز دیجیتالدانشنامه

روش های تعیین نرخ ارز | ارزش پول کشور چگونه تعیین می‌شود؟

آیا با روش های تعیین نرخ ارز آشنایی دارید؟ قیمت و یا نرخ ارز عددی است که به وسیله آن می‌توان ارزش پولی کشوری را بر اساس ارز و یا پول کشور خارجی در یک بازه زمانی معینی، نشان داد. روش های مختلفی برای تعیین نرخ ارز وجود دارد، هر کشوری بر اساس نیاز بازار داخلی‌اش نظام مالی مناسبی را انتخاب می کند. هر کدام از این نظام های مالی و پولی دارای مزایا و معایبی هستند که سیاست گذاران مالی با توجه به موقعیت و نوع تبادلات کشور مناسب ترین آن ها را برمی گزینند. در کشور ایران نیز تا به حال تغییرات زیادی در شیوه تعیین نرخ ارز صورت گرفته است. اما همچنان نتوانسته به اهداف مالی خود برسد. در ادامه شما را بیشتر با روش های تعیین نرخ ارز آشنا خواهیم کرد.

 

برای دریافت مشاوره کسب و کار در ایران و دیگر کشورها جهت ارزیابی فرصت های سرمایه گذاری در موقعیت های مختلف می‌توانید با کارشناسان مرکز کاردوک از طریق شماره 02166418908 تماس بگیرید.

 

قیمت ارز چگونه تعیین می‌شود؟

مسائل و تنش‌های سیاسی، رونق و افول اقتصادی و یا بحران‌های جهانی بر نرخ ارز تاثیر مستقیم دارند. کشورهایی که بیشتر تحت تاثیر عوامل بیرونی و به خصوص داخلی قرار می‌گیرند، در آن‌ها تعیین نرخ ارز سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌باشد. بالا و پایین شدن قیمت ارز در کشورهایی که چرخه اقتصادی‌شان وابسته به دلار و یا سایر ارزهاست، بیشتر است. در این میان مشاغل مختلف نیز از این قضیه سود و یا ضرر می‌کنند. بنابراین در کشوری مانند ایران که شرایط اقتصادی دچار تحولات زیادی می شود، با اطلاع از نحوه تاثیر این عوامل می‌توانید امنیت مالی خود را حفظ کرده و از خطرات مالی خود را دور کنید. با دریافت مشاوره از کارشناسان کاردوک نیز می‌توانید در این زمینه تصمیم گیری های مناسبی بگیرید. 

 

روش های تعیین نرخ ارز

از جمله رویکردهای مهم در تعیین نرخ ارز نظام ارزی آزاد و نظام ارزی کنترلی است. در نظام ارزی آزاد بر اساس بازار جهانی ارز عمل می‎‌شود، در کشورهایی که روش نظام ارزی آزاد دارند ورود و خروج ارز آزاد بوده و دولت و بانک مرکزی هیچ گونه دخالتی در ورود و خروج و تعیین قیمت ارز ندارند. در مقابل کشورهایی که نظام ارزی کنترلی دارند، ورود و خروج ارز را تحت کنترل و نظارت دولت و بانک مرکزی قرار می‌دهند، بازار ارز در این کشورها محدود و تحت کنترل می‌باشد.

در نظام ارزی آزاد، قیمت ارز شناور است، یعنی نوسانات در عرضه و تقاضا، قیمت آن را مشخص می‌کند. این قیمت به صورت مشخص تابع تغییرات عرضه و تقاضا است.

اما در نظام کنترلی ارز، قیمت آن ثابت است. یعنی نرخ ارز توسط دولت تعیین و تکلیف می‌شود. در این بین بزرگترین و مهم‌ترین خریدار و فروشنده در نظام ارزی کنترلی دولت است و نرخ ارز را بر اساس ملاحظات و صلاح دیدهای اقتصادی، سیاسی و یا اجتماعی تعیین و تکلیف می‌کند. در مواقعی که بسیار ضروری است، کشورهای پیشرفته صنعتی دولت به صورت غیر مستقیم در بازار دخالت کرده و نرخ ارز را افزایش و یا کاهش می‌دهند.

 

روش های تعیین نرخ ارز  و ارتباط آن با واردات و صادرات

کسانی که در زمینه صادرات فعالیت می‌کنند به صورت مستقیم یکی از مهم‌ترین منابع وارد کننده ارز در کشور هستند. در واقع صادرات به معنای تعویض کالاهای داخلی با ارز است. وارد کنندگان نیز از مهم‌ترین منابع تقاضای ارز و یا مهم‌ترین عامل خروج ارز در کشور هستند. واردات یعنی اینکه کشورها ارز و کالای داخلی کشورهای دیگر را خریداری می‌کنند.

قیمت ارز، یعنی نرخ تبدیل پول دو کشور، در تجارت خارجی براساس مقایسه سطح عمومی قیمت‌ها در دو کشور یا مقایسه قدرت خرید داخلی پول‌ها تعیین می‌گردد. اگر تجارتی بین دو کشور آزاد باشد و دولت‌ها نیز در امور ارزی دخالتی نداشته باشند، قیمت ارز در سطحی تعیین می‌گردد که قدرت خرید پول‌ها در هنگام خرید یک سبد کالا و خدمات در کشور اول با همان سبد کالا و خدمات در کشور دوم مساوی باشد.

 

نظام‌ها و روش های تعیین نرخ ارز در ایران

«نظام پایه طلا»، «نظام پایه طلا-ارز»، «نظام ارزی شناور» و «نظام ارزی شناور مدیریت شده» چهار نظام مهم در کشور برای تعیین قیمت ارز هستند. در ایران درآمدهای ارزی با کشورهای دیگر متفاوت است و به همین دلیل سیاست‌های ارزی در کشور متناسب با همین چهار نظام تعیین و تکلیف می‌شود. تفاوت این موضوع با کشورهای دیگر به دلیل درآمدهای ارزی صادرات نفت و مشتقات آن است.

اعلام شده که نظام ارزی در ایران شناور و مدیریت شده است. یعنی تقاضا و عرضه نرخ برابری را مشخص می‌کند، اما بانک مرکزی می‌تواند در بازار ارز دخالت کرده و نوسانات آن را کنترل کند. درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت نیز باعث می‎شود که بانک مرکزی به ذخایر ارزی قابل توجهی برسد و زمانی که تقاضا برای ارز افزایش یابد، باید از آن استفاده کند.

البته شرایطی هم وجود دارد که تقاضا برای ارز بالا می‌رود و حتی ذخایر بانک مرکزی هم نمی تواند پاسخگوی نیاز بازار باشد، در نتیجه در این زمان نرخ ارزها به صورت جهشی بالا می‌روند.

 

عوامل دخیل در روش های تعیین نرخ ارز

تعیین نرخ ارز بر اساس قدرت خرید از جمله روش های تعیین نرخ ارز اولیه است، در این روش برابری سبد کالا را در دو کشور مبنای تعیین نرخ ارز می دانستند، اما مشخص شده که عوامل متعددی در تعیین نرخ ارز موثر هستند. در ادامه به برخی از مهم ترین این عوامل در علم اقتصاد اشاره می کنیم.

1- تراز بازارهای خارجی

در صورتی که صادرات نسبت به واردات افزایش یابد، قیمت ارز کاهش پیدا می‌کند و عرضه آن افزایش می‌یابد. اگر بر عکس این مورد اتفاق بیافتد قیمت ارز افزایش خواهد یافت. این موضوع اشاره به تولید ملی کشور نیز دارد. هر چه کشوری توانایی بیشتری در ارائه خدمات و کالا به سایر کشورها را داشته باشد، دارای ارز با ارزش‎‌تری خواهد بود.

2- تراز مبادله خارجی

اگر قیمت چیزی که صادر می‌کنیم به نسبت چیزی که وارد می‌کنیم، بیشتر باشد، در این صورت قیمت ارز کاهش می‌یابد چون برای هر مقداری از صادرات ارز بیشتری حاصل می‌شود. برای مثال فرض کنید کشوری 10 قلم مواد اولیه (فلز، چسب، چرم، نخ و…) را وارد می‌کند و در مقابل تنها خودرو و کفش صادرات می کند. چون حجم و ارزش صادرات آن بیشتر از واردات آن است،نرخ ارز کاهش می یابد. اگر مبلغ صادرات و واردات برابر باشد، نرخ ارز تغییری نمی کند و اگر مجموع واردات بیشتر از صادرات باشد، نرخ ارز افزایش پیدا خواهد کرد.

3- شرایط سیاسی

زمانی که بحران‌های مختلف سیاسی، بی اعتمادی مردم به امور داخلی و سیاستگذاری‌ها رشد پیدا کنند و منافع مردم و کشور دائم در حال تهدید باشد، نرخ ارز روند افزایشی به خود می‌گیرد. در واقع به دلیل در خطر افتادن تولیدات، کاهش تقاضا برای پول داخلی، افزایش تقاضا برای پول خارجی، احتمال بسته شدن راه‌های مبادله وجوه معوقه خارجی و…. نرخ ارز تحت تاثیر سیاست های خارجی قرار می‌گیرد.

4- کسری بودجه‌های دولت

این مهم در کشورهای مختلف متفاوت است. مثلاً در یک کشور پیشرفته اگر دولت اعتبارات لازم را داشته باشد با فروش اوراق قرضه نرخ بهره را بالا می برد. این کشورها برای خرید اوراق نیازمند پول داخلی هستند، که این مهم قیمت پول داخلی را افزایش می‌دهد. اما اگر دولتی از کشورهای دیگر دائم پول قرض کرده باشد، در این صورت قیمت نرخ پول داخلی کاهش می‌یابد که به معنای کسری بودجه دولت است. در کشوری چون ایران کسری بودجه معنای متفاوتی دارد و به صورت مخرب‌تری بر نظام اقتصادی کشور تاثیر می‌گذارد.

5- نرخ تورم داخلی در مقایسه با نرخ تورم خارجی

اگر در کشوری نرخ تورم داخلی آن بالاتر از نرخ تورم خارجی باشد، این مهم ارزش پول داخلی را کاهش می‌دهد و باعث افزایش قیمت پول خارجی و یا ارز می‌شود.

برای آشنایی با علل وقوع رکود تورمی کلیک کنید.

جمع بندی درباره روش های تعیین نرخ ارز

عوامل زیادی در تعیین قیمت ارز در یک کشور دخیل هستند که با توجه به نظامی که انتخاب کرده اند می‌تواند نتایج متفاوتی را در خصوص قیمت ارز ایجاد کند. اما تجربه نشان داده کشورهایی که نرخ ارز آن‌ها آزاد است، از اقتصاد قوی‌تر و با ثابت‌تری برخوردار هستند. در نهایت لازم است برای ایجاد ثبات در وضعیت مالی خود از تغییرات بازار ارز اطلاع داشته و به دنبال راهی برای جلوگیری از ضرر مالی باشید. جهت اطلاع از بهترین روش های جلوگیری از ضرر مالی کلیک کنید.

برای دریافت مشاوره کسب و کار در ایران و دیگر کشورها جهت ارزیابی فرصت های سرمایه گذاری در موقعیت های مختلف می‌توانید با کارشناسان مرکز مشاوره کسب و کار کاردوک از طریق شماره 02166418908 تماس بگیرید.

 

سؤالات متداول در خصوص تعیین قیمت ارز

آیا بورس در تعیین قیمت ارز نقشی دارد؟

بله. بورس مستقل عمل نمی‌کند و در بحران‌های مختلف به دلیل واکنش‌های هیجانی کسب و کارها و مردم، نرخ ارز تحت تاثیر قرار می‌گیرد و این مهم روی افزایش و یا سقوط سهام شرکت‌ها در بورس نیز تأثیر می‌گذارد.

منبع اصلی تعیین نرخ ارز در ایران کدام است؟

منبع اصلی تعیین قیمت بانک مرکزی است که توسط واسطه‌های گمنام، ارز را به صرافی‌ها عرضه می‌کند. (برای تامین درآمد، کسری بودجه و کاهش نقدینگی).

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
دریافت مشاوره